Evrenimizdeki en görkemli olaylardan biri olan süpernova patlamaları, uzayla ilgilenen çabucak hemen herkesin ilgisini çekmiştir. Bu devasa patlamalar, etrafındaki her şeyi yok edecek kadar güçlüdürler.
Öncelikle bir yıldızın süpernova olmasını sağlayacak iki yol bulunuyor. Bunlardan birincisi bizim Güneş’imizden çok daha büyük bir kütleye sahip olan ve öbür yıldızlara nazaran çok daha kısa ömürleri olan yıldızlardır. Bunlarla birlikte ikili yıldız sisteminde yer alan beyaz cüceler de süpernova yaratabilirler.
Dünya’mızın bir süpernovadan korunması için inançlı uzaklık ne?
Webtekno’nun da haberinde aktardığı üzere NASA’ya nazaran Dünya’nın bir süpernovanın ziyanlı tesirlerinden kaçınması için gerekli uzaklık 50 ışık yılı. Elbette 50 ışık yılının üzerindeki aralıklarda de Dünya’yı etkileyecek birtakım olumsuz tesirler bulunuyor lakin bu uzaklıktan yakın bir süpernova patlamasından sağ kurtulmamız pek mümkün değilmiş üzere görünüyor.
Örneğin Dünya’dan yaklaşık 25 ışık yılı uzaklıkta bir süpernova meydana gelirse gezegenimiz tüm atmosferini kaybeder ve bildiğimiz hayat yok olur. Çabucak bu noktada içinizi rahatlatalım: Dünya’nın yakınında bu türlü bir patlamaya neden olacak yıldız bulunmuyor.
50 yıl ortayla yalnızca 1 yıldız Samanyolu Galaksisi’nde süpernovaya dönüşerek patlıyor.x
Samanyolu Galaksisi’nin 200 ila 400 milyar yıldız barındırdığı düşünülürse süpernovaların çok ender görülen patlamalar olduğunu düşünebilirsiniz. Fakat cihanın tamamını göz önünde bulundurduğumuzda ortalama olarak her saniye 30 süpernova patlaması meydana geldiği düşünülüyor. Bu da bize cihanın ne kadar geniş bir yer olduğunu gösteriyor.
Dünya, “Yerel Kabarcık” ismi verilen bir bölgede yer alıyor.
Yaklaşık 30 ışık yılı genişliğindeki bir alan olan Lokal Kabarcık, Güneş Sistemi’nin içerisinde yer aldığı, yer fıstığına benzeyen özel bir alan. Bu alanın 10 milyon yıl üzere yakın bir geçmişte gerçekleşen bir süpernova patlaması sonucu oluştuğu düşünülüyor.
Aslında etrafımızdaki pek çok şeyi temizleyerek bizi koruyan bu balonun etrafında süpernovadan kalma yüksek güçlü gazlar bulunuyor. Bu gazlar ise yakınımızda öbür bir süpernova patlaması olursa, patlamanın tesiriyle Dünya’ya gelerek yüksek güçlü radyasyon ölçüsünü büyütebilir.
1,7 ila 3,2 milyon yıl evvel 325 ışık yılı uzağımızda bir süpernova patlaması yaşandı.
Bu patlama, her ne kadar bizden uzak olsa da tesirleri hissedilmişti. Tehlike bölgesinden 6,5 kat daha uzakta gerçekleşen bu patlama nedeniyle yıldızın çekirdeğinden bir ölçü demir, gezegenimize ulaştı. Bu patlamanın izlerini okyanus tabanında hala gözlemleyebiliyoruz.
Bilinen insanlık tarihinde hiçbir süpernovanın 50 ışık yılı içinde patladığı bilinmiyor. 1987 yılında Supernova 1987A isimli bir süpernova gözlemlenmişti. Fakat bu patlama, gezegenimizden yaklaşık 168.000 ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti.
Dişlerimizdeki kalsiyum, yaşamamız için daima muhtaç olduğumuz oksijen, kanımızdaki demir ve dahası. Bizi ve etrafımızdaki her şeyi oluşturan elementler aslında yıldızlarda üretildi (Hidrojen hariç her şey). Bilhassa süpernovaya dönüşecek büyük yıldızlar, ömürlerinin sonlarına gerçek oksijen üzere nispeten daha hafif elementlerin dışında kurşun, altın, uranyum üzere daha ağır elementler oluştururlar.
Daha sonrasında ise devasa bir patlamayla tüm bu hazır elementler yıldızlararası ortama saçılır. Bizim Dünya’mızda bulunan elementler de, yani parmağımızdaki altın yüzükten ömrün temel yapı taşlarından olan karbona kadar her şey bir yıldızın içinde üretildi.
Yakın bir gelecekte Dünya’ya ziyan verecek bir süpernova patlamasının olmasının beklenmemesi, tüm insanlığın içini rahatlatan bir şey. Buna karşın kendi gözlerimizle bir süpernova patlaması görmek çok hoş olabilirdi. Ne vakit patlayacağı tam olarak belirli olmayan, lakin yakın bir vakitte süpernovaya dönüşmesi beklenen Betelgeuse Yıldızı daima gözlemleniyor. 642 ışık yılı uzaklıkta olan Betelgeuse’un patladığında Dünya’ya bir ziyanı olmayacak.
Yorum Yok