Türkmenistan’dan yola çıkan ve Çin’e has bir şifalı bitki olan meyan kökü hammaddesiyle dolu Çin-Avrupa yük treni, Çin’in kuzeybatısındaki Shaanxi eyaletinin merkezi Xi’an’daki Xi’an milletlerarası kara limanında görülüyor, 31 Ağustos 2022. (Fotoğraf:Liu Xiao/Xinhua)
Çin, 2013 yılında Kazakistan’da “İpek Yolu boyunca uzanan bir ekonomik kuşak” inşa etme fikrini önermiş, bu fikir 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu teklifiyle birleştirilerek sonunda Nesil ve Yol İnisiyatifi oluşturulmuştu.
Orta Asya ülkeleri son on yıldır Jenerasyon ve Yol İnisiyatifi’nin desteklenmesinde öncü oldu ve bölgeyi, yüksek kaliteli Jenerasyon ve Yol İnisiyatifi kalkınmasının bir örneği haline getirdi. Yük dolu trenlerden durmaksızın işleyen üretim bandları ve doğal gaz boru sınırlarına kadar uzanan bu güçlü işbirliği, ortak kalkınmayla sonuçlandı.
Uzmanlar, Çin’in kuzeybatısında bulunan ve antik İpek Yolu’nun başlangıç noktası olan Xi’an kentinde 18-19 Mayıs tarihlerinde düzenlenen Çin-Orta Asya Doruğu’nda, iki taraf ortasındaki karşılıklı yarar anlayışına dayalı işbirliğinde yeni bir sayfa açılacağına inanıyor.
Kuşak ve Yol İnisiyatifi’nin 10. kuruluş yıl dönümü kutlanırken, bir yük treni 260’tan fazla yeni güçlü aracı 12 günde Özbekistan’ın başşehri Taşkent’e götürmek üzere 26 Nisan’da Xi’an’dan ayrıldı. Şu anda 17 demiryolu çizgisi, Xi’an’ı Orta Asya ülkelerine ve Asya ve Avrupa’daki pek çok öbür noktaya bağlıyor. Yılın birinci üç ayında bu sınırlar üzerinden 1100’den fazla tren seferi yapıldı.
Raylar üzerinde hiç dinmeyen sesleriyle bu trenler, Çin ile Orta Asya ülkeleri ortasında daha da sıkılaşan ekonomik bağların somut bir örneğini oluşturuyor. 2022’de bu ülkeler ortasındaki ticaret hacmi 70,2 milyar ABD doları ile tarihi bir tepeye ulaştı. Bu kıymet, yaklaşık otuz yıl evvel diplomatik bağların kurulmasından bugüne 100 katın üzerinde bir artışa işaret ediyor.
Buğday, soya fasulyesi, meyve, kuru meyve, sığır ve koyun eti üzere kaliteli Orta Asya tarım eserleri, Çin’e ihraç edilerek halka somut yararlar sağladı.
Kırgızistan’da Kara Oy isimli bir köyde yaşayan çiftçi Evgeny Yakovlev için evvelden dört hektarlık tarım yerine yetecek kadar su bulmak büyük bir meseleydi. Çin’in Kırgızistan’ın sulama sisteminin yine inşasına verdiği dayanak sayesinde Çinli bir şirket tarafından köyde yeni bir baraj gölü inşa edildi ve 1.000 hektarın üzerinde bir alanda su temini artırıldı.
Kazakistan’ın Janatas kentinde Çin imali rüzgar çiftliği, yalnızca 33 yaşındaki bölge sakini Gaye Abilgaziev’e gelirinden iki kat daha fazla kazanacağı yeni bir iş sunmakla kalmadı, birebir vakitte yeşil yatırım ve teknolojiyle birlikte köhne durumdaki bölgeyi de tekrar hayata döndürdü.
Çin-Orta Asya doğal gaz boru çizgisi, Çin-Kırgızistan-Özbekistan otoyolu, Pengsheng Sanayi Parkı ve Kamçık demiryolu tüneli de dahil olmak üzere, Orta Asya’da endüstriyel çağdaşlaşmayı ve geçim kaynaklarını güzelleştirmeyi kolaylaştıran bir dizi büyük proje gerçekleştirildi.
Çin Çağdaş Milletlerarası Münasebetler Kurumu’na bağlı Avrasya Çalışmaları Enstitüsü Yöneticisi Ding Xiaoxing, bu çeşit projelerin muvaffakiyetinin, Çin’in komşu ülkelerin kalkınmasına verdiği gerçek dayanağın canlı birer örneği olduğunu söyledi.
Çin’in beş Orta Asya ülkesindeki direkt yatırım stoku, geçen yıl sonu prestijiyle yaklaşık 15 milyar ABD dolarına ulaştı. Yatırım alanları ortasında petrol ve doğal gaz arama, sürece ve üretim, bağlanabilirlik ve dijital teknolojiler üzere çeşitli bölümler bulunuyor.
Çin Ticaret Bakanlığı Sözcüsü Shu Jueting, Çin’in tepeyi bir fırsat olarak değerlendireceğini, ayrıyeten ekonomik ve ticari işbirliğini yeni bir düzeye çıkarmak için beş Orta Asya ülkesiyle birlikte çalışacağını belirtti.
Yorum Yok