Ukrayna, Rusya ve Donbas’taki Rus kuvvetleriyle Kırım’daki Rus kuvvetlerinin temasını keserek Azak Denizi kıyısına varmayı hedefliyor. Taarruzun bir ay içinde gerçekleşeceği varsayım ediliyor. Ruslar da son aylarda, ele geçirdikleri bölgelerde üç savunma sınırı oluşturdu. Ukrayna ordusu bunları aşabilecek mi, yakında göreceğiz.
İşte bu ortamda, arabuluculuk gayretleri da devam ediyor. Vatikan da, arabuluculuk teşebbüsüyle ortaya çıkanlardan biri.
Ruslar’ın ve Ukraynalılar’ın büyük kısmı, Ortodoks. Ayrıyeten Ruslar, Katolikliğe karşı Ortodoksluğu korumuş olmakla övünür. Hal böyleyken bu iki devletin ortasını Katolik Papa’nın bulması, biraz tuhaf görünebilir.
Vatikan’ın tarihi de Rusya’ya karşı gayret örnekleriyle dolu. 1941’de Nazi Almanyası Sovyetler Birliği’ne saldırdığında, Vatikan’ın yayın organları ve pek çok Katolik papaz bu savaşı, “Allahsızlara karşı kutsal savaş” olarak nitelendirmişti. Savaşın gidişinin aksine döndüğü 1943 Stalingrad Muharebesi sonrasındaysa Papa XII. Pius, “kızıl Ruslar”a karşı, İngiltere ve ABD’yle Naziler’in ortasını bulmaya çalışmıştı. Papa II. Jean Paul’ün Sovyetler Birliği’nin yıkılmasında oynadığı rol, akıllardadır. Onun 90’lar ve 2000’lerde Rusya tersi teşebbüslere ve Rusya ile Ukrayna’da Katolikliğin yayılmasına takviye vermesi, Rusya’nın ve Rus Ortodoks Kilisesi’nin sert reaksiyonunu çekmişti. Lakin Francis’in papa olması ve 2010’larla birlikte, Rus Ortodoks Kilisesi’yle Vatikan’ın ilgileri düzeldi. Rus Kilisesi, bütün Batı’yı karşısına almak yerine, muhafazakâr Batı’yla “liberal, dinden uzaklaşmış Batı’yı” birbirinden ayırdı ve birincisiyle alakaları geliştirdi. Rusya’nın 2014’te Kırım’ı işgali sonrasında Batı’dan dışlandığı kurallarda Rusya, Vatikan aracılığıyla Batı’ya erişim imkânı buldu. Rus Ortodoks Patriği Kiril’in Papa Francis’le 2016’da Küba’da buluşmasında, globalleşmenin olumsuz sonuçlarına, Suriye ve Irak’taki Hıristiyanlar’ın baskıya uğramasına karşı bir arada gayret kararı alınmıştı. O dorukta, Ortodoks dünyasının onursal başkanı sayılan ve ABD’nin desteklediği Fener Patrikhanesi yok sayılmış ve Rus Patriği, Ortodoksluğun tek muhatabı olarak ortaya çıkmıştı.
Batı’yı kızdırdı
Bu savaşta da Francis, ölçülü bir tavır takındı ve savaşın ABD ve Rusya üzere büyük güçler ortasında geçtiğini söyleyerek yani, Biden’dan farklı bir söylemi benimseyerek Batı’da pek çok çevreyi kızdırdı. Lakin Rusya’ya tutumunu vakitle biraz sertleştirdi. Hatta, Rus Patriği Kiril’i, Putin’in sağ kolu olmakla suçladı. Lakin yeniden de “bu saçma savaşın durması gerektiği”ni söylemekten geri durmadı. Ayrıyeten, Ukrayna’daki kilise krizi konusunda Papa hâlâ, üstü örtülü olarak da olsa, Rus Kilisesi’nin yanında. Geçen hafta Ukrayna Başbakanı Şmigal, Papa’yla görüştü. Dün de Papa, kendisinin Rus Ortodoks Kilisesi’yle ve Macaristan Başbakanı Orban’la arabuluculuk konusunda temas halinde olduklarını söyledi. Papa’nın acil gündeminde yer alan mevzu, Rusya’dan Ukrayna’ya götürülen çocukların geri getirilmesi. Bu acil sorun dışında, savaşın bitişine yönelik arabuluculuğun başarılı olup olmayacağını, yakında başlayacak olan Ukrayna karşı taarruzunun muvaffakiyet derecesi belirleyecek. Her şey bir yana, bu gelişmeler, dinin memleketler arası ilgilerin çok değerli bir ögesi olduğunu bir kere daha gösteriyor.
[email protected]
Yorum Yok