Gezegenin öteki cisimleri ne kadar fazla çektiğini hesaplayabilir. Bir gezegen ne kadar ağır olursa, yakındaki cisimleri o kadar kuvvetli çeker. Bu çekim tesiri kütleçekim olarak isimlendirilir. Pekala kütleçekimin tartı ile ilgisi ne?
GEZEGENLERE NAZARAN YÜK DEĞİŞİR
Bir tartıya çıktığınızda, tartı aslında Dünya’daki kütleçekimin sizi ne kadar kuvvetli çektiğini ölçer. Şayet diğer bir gezegende tartıya çıkacak olsaydınız tartı farklı bir sayı gösterirdi. Bunun sebebi, gezegenlerin tartılarının farklı olması ve bu yüzden kütleçekim kuvvetinin de gezegenden gezegene farklılık göstermesidir.
Örneğin Dünya’da 70 kilogram tutuyorsanız, Merkür’de yükünüz yalnızca 26,6 kilogram olurdu. Bunun sebebi, Merkür’ün Dünya’dan daha hafif olması ve kütleçekiminin bedeninize daha zayıf kuvvet uygulamasıdır. Ancak ağır bir gezegen olan Jüpiter’e gitseydiniz tam 177 kilogram tutardınız.
Populer Science Türkçe tarafından da aktarılan bilgilerde bir gezegenin ne kadar ağır olduğunu hesaplamak için bilim insanlarının iki şeyi bilmesi gerekiyor: Etraftaki cisimlerin gezegenin etrafında dönüş mühleti ve bu cisimlerin gezegene olan uzaklıkları. Örneğin bir uydu gezegenine ne kadar yakınsa, gezegenin çekimi de o kadar kuvvetli olur. Cisimlerin bir gezegenin etrafında dönme mühleti hem gezegene olan uzaklığına hem de bu gezegenin yüküne bağlıdır.
Cismin yükü kütlesine ve kütleçekimin o cisme ne kadar kuvvetli tesir ettiğine bağlı. Kütleçekimin gücü de bir cismin başkasına olan uzaklığına bağlı. İşte bu yüzden tıpkı cisim, farklı gezegenlerde farklı tartıda oluyor. Gezegenleri fazla karmaşık olmayan bir ölçüm metoduyla karşılaştırmak bazen daha kolay. Bu yüzden bilim insanları genelde bir cismin yükünden fazla kütlesini (cismin ne kadar fazla unsur içerdiğini) ölçerler. Kütle, pozisyon ve kütleçekim ne olursa olsun birebir kalır. Mars’ta yahut Jüpiter’de, Dünya’da olduğu üzere tıpkı kütlede olursunuz. Yükünüz öbür gezegenlerde farklıdır lakin kütle her yerde birebirdir.
Peki Dünya’nın kütlesi ne? Dünya’nın yaklaşık 5.970.000.000.000.000.000.000.000 kilogram (5,97×10²4 kg) olduğunu biliyoruz.
Yorum Yok