Türkiye’deki üniversitelerde milletlerarası öğrenci sayısı giderek artıyor. Yabancı asıllı toplam öğrenci sayısı 296 bin 566. 218 bin 380 öğrenci Asya, 61 bin 965 öğrenci Afrika kıtasından gelmiş. Avrupa ülkeleri asıllı 14 bin 59 öğrenci bulunuyor. Güney ve Kuzey Amerika’dan ise toplam 1538 öğrenci tahsil görüyor. Her üniversite kendisinin belirlediği kurallara nazaran öğrenci kabul ediyor. Görünürde birçok kabul kriteri olsa da kimi üniversiteler bu öğrencileri “sınavsız”, sırf lise diploma notlarına bakarak alıyor. Çoğunluğu Afrika, Ortadoğu ve Türk Cumhuriyetlerinden gelen öğrencilere dayanak veren danışmanlık şirketlerinden birinin web sitesinde, “Yabancı öğrenciler Türkiye’de imtihansız üniversite okuyabilir. İmtihansız yabancı öğrenci kabul eden üniversiteler vakıf üniversiteleridir. Halk lisanında ‘özel üniversite’ diye tanımlanan üniversitelerde yabancı asıllı öğrenciler için özel kontenjanlar ayrılmaktadır. Öğrencilerin Yabancı Öğrenci Sınavı’na girmeden eğitim alabilecekleri toplam 76 üniversite vardır. Kabulünüzü yüzde 100 garantili bir halde sağlıyoruz” deniliyor.
Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversitelerine yabancı öğrenciler üç biçimde girebiliyor. Birincisi merkezi imtihan. Fakat,Türkiye Yurtdışından Öğrenci Kabul İmtihanı (TR-YÖS) YÖK tarafından yükseköğretim kurumlarına yalnızca tavsiye ediliyor, zarurî tutulmuyor. İkincisi; isteyen üniversiteler, kendi imtihanını yapıyor. Örneğin 12 bin 308 memleketler arası öğrencisi olan Karabük Üniversitesi 20 Mayıs’ta Moritanya’da Memleketler arası Maarif Okulları Nuakşot Erkek Lisesi’nde, 3 Haziran’da ise hem üniversite yerleşkesinde hem de Mersin’deki Mezitli Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde imtihan düzenleyecek.
Üçüncüsü de “sınavsız kabul”. Birtakım vakıf üniversiteleri, yabancı öğrencileri lise diploma notlarına bakarak kayıt ediyor. Milletlerarası öğrenciler için eğitim fiyatları, üniversite ve kısma nazaran 1000 dolar ile 35 bin dolar ortasında değişiyor.
İTİBAR DÜŞÜYOR
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Ekber Şahin, “Yabancı asıllı öğrenci sayısında olağandışı durumlar görünen yükseköğretim kurumları için inceleme başlatılmalıdır. Şayet yüzde 50 kontenjan uygulaması gerçekleşirse birçok Anadolu kentinde sosyoekonomik ve demografik yapının kritik sıkıntılar ortaya çıkarması ihtimali vardır” dedi. Yurtiçinden öğrenci bulamayan programların, yurtdışındaki öğrencilere yöneldiklerine dikkat çeken Prof. Şahin, şöyle devam etti:
“Programlarına yüzde 1 ya da yüzde 2’lik dilimden öğrenci alan üniversitelerimiz yurtdışından başvuran öğrenciler için de yüksek müracaat şartları koyuyor. Boş kontenjan sorunu yaşayan üniversitelerin ise yurtdışından müracaat şartlarını minimumda tuttukları görülüyor. Yabancı asıllı olup liseyi orta derecede tamamlamış herkesin rahatlıkla kaydolabileceği üniversite programları eliyle ülkemizde yükseköğretim giderek itibarsızlaştırılıyor. Pek çok üniversite artık asgarî eforla diploma alınan yerlere dönüşmüş durumda.”
ÖĞRENCİ GÖÇÜ
Onsekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Vedat Çalışkan, “Hiçbir imtihan ve kural olmaksızın öğrencilerin üniversitelere girişlerinden kimi bireyler ve kurumlar çok büyük haksız yararlar sağlamaktadır. Bu cins aracılık şirketleri öğrencilerden 3000-5000 USD ortasında fiyatlar almaktadır” dedi.
NE YAPILMALI?
Prof, Vedat Çalışkan’ın teklifleri şöyle:
- Vakıf ve devlet üniversiteleri merkezi yapılan YÖS’ü temel almalı.
- Her ülke ve her program için kontenjanlar YÖK ve üniversiteler tarafından sonlandırılmalı.
- Ticari hedefli aracı kuruluşların üniversitelerle mutabakat yapmaları engellenmeli.
DİPLOMALAR PAZARLANIYOR
Eğitim-Sen genel yükseköğretim ve eğitim sekreteri Sinan Muşlu, “Üniversitelerde kontenjanların kıymetli bir kısmının belirlenen bir fiyat karşılığında yabancı asıllı öğrencilere ayrılması, hem öğrencilerimiz açısından bir fırsat eşitsizliğine yol açmakta hem de devlet-vakıf ayrımı yapmadan üniversiteleri bir ticarethaneye dönüştürmektedir” dedi.
Üniversitelerin yalnızca Afrika ülkeleri, Türk cumhuriyetler ve azgelişmiş ülkelerin öğrencilerine “diploma pazarladığını” belirten Muşlu, “YÖK bununla ziyadesiyle övünüyor. Lakin burada övünülmesi gereken değil, üzerine önemli biçimde düşünülmesi gereken bir durum kelam konusu.”
YÖK: KOŞULLARI KURUMLAR DEĞERLENDİRİYOR
Yükseköğretim Heyeti Başkanlığı’na sorduğumuz sorular ve karşılıkları şöyle:
- Bazı üniversitelerde yabancı öğrenci sayısı neden başkalarına nazaran daha çok?
Üniversitelerin memleketler arası protokoller ile yaptığı mutabakatların belirleyiciliği dışında üniversitelerin kendilerine belirlediği gayeler doğrultusunda tercih ettiği ülkelerin öğrencilerine yönelme kelam konusu olabilmektedir. Örneğin Karabük Üniversitesi Çad asıllı öğrenci tercihinde bulunmuş ve en çok Çadlı öğrenci Karabük’te yer almıştır.
- Okullara kabuller üniversitelerin inisiyatifinde mi? İmtihansız, diploma notuna bakarak öğrenci alan üniversiteler var mı?
Ülkemizde önlisans ve lisans eğitimi almak isteyen yabancı asıllı öğrencilerin bir ortaöğretim kurumundan mezun olması ve her üniversite tarafından belirlenen ve başkanlığımızca da uygun görülen imtihan ve puanlara sahip olması, bu dokümanlar ve üniversitenin talep edeceği öteki evraklar ile başvurması ve üniversite tarafından değerlendirmeye alınması gerekmektedir. Yani her üniversite birçok öğrenci kabulü kriterlerinden kendisinin belirlediği kurallara nazaran öğrenci kabul edebilmektedir.
Yorum Yok