Getty Images14 Mayıs’ta yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve 28. Devir Milletvekili Genel Seçimi için geri sayım sürerken gençlerin ve bilhassa birinci defa oy kullanacakların ne istikamette tercih yapacağı merak ediliyor.
Yüksek Seçim Şurası (YSK) datalarına nazaran 14 Mayıs’ta yaklaşık 5 milyon kişi birinci sefer oy kullanacak.
Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tipe kalması halinde buna ilaveten 18 yaşına girecek 47 bin kişi daha oy kullanacak.
Genç jenerasyonların bu süreçte haberlerini nereden aldığı, siyasi tercihlerini nasıl formüle ettiği ve toplumsal medyanın karar verme istikametinde ne kadar tesirli olduğu sıkça tartışılıyor.
Araştırmalar, gençlerin klasik medya diye tanım edilen gazete ve televizyondan uzaklaştığını, haberleri takip etmekten de genel olarak kaçındığını gösteriyor.
Türkiye dahil 46 ülkede 93 bin kişinin katıldığı Reuters Enstitüsü’nün 2022 Dijital Haber Raporu’na nazaran 18-24 yaş ortası gençler, çoklukla toplumsal medya platformları aracılığıyla haber tüketiyor, sadece yüzde 23’ü haber uygulamalarını yahut web sitelerini kullanıyor.
Türkiye özelinde dataların de yer aldığı çalışmada, toplumsal medyanın birinci kez haber kaynağı olarak televizyonun önüne geçtiği belirtiliyor, gençlerin birçoğunun ise Facebook’tan uzaklaşarak YouTube, Instagram ve TikTok’a yöneldiği tespit ediliyor.
BBC Türkçe’ye konuşan ve Türkiye’de toplumsal medyayı yakından takip eden uzmanlar ve gazeteciler, siyasetçilerin seçim kampanyalarını sokaktan toplumsal medyaya yönlendirdiğini, afiş, müzikli seçim araçları ve mitinglerin yerini samimi yahut eğlenceli olmayı hedefleyen görüntü ve yazılı bildirilerin aldığını söylüyor.
Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun konutunun mutfağından yayınladığı konuşmalar, Memleket Partisi’nin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’nin popülerleşen dansı ve TikTok’ta neredeyse 1 milyon takipçisi olan Türkiye Değişim Partisi Genel Lideri Mustafa Sarıgül’ün gündem bahislerini eleştirdiği, müzik söylediği ve espriler yaptığı kısa görüntüleri yalnızca birkaç örnek.
Öte yandan uzmanlar toplumsal medya mecralarının daha demokratik birer platform sunduğunu ve insanlara bu periyotta tartışma ve dayanışma imkanı sağladığını söylüyor. TikTok’un seçim için belirleyici bir araç olabileceğine inanılıyor.
GENÇ SEÇMENLERİN SİYASİ TERCİHLERİ NASIL OLUŞUYOR?
İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi alanında öğretim üyesi olan Doç. Dr. Tuğçe Erçetin, genç seçmen deyince homojen bir yapıdan bahsedilmediğinin altını çizerek işsizlik ve geleceğe dair ümitsizlik üzere ortak noktalara karşın bölgesel manada farklılaşan kimlik, anadilde eğitim üzere mevzularda ayrışan kümeler olduğunu söylüyor.
Türkiye Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı’nın (TÜSES) hazırladığı rapora nazaran birinci sefer oy kullanacak gençler en ağır olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunuyor.
Buna nazaran gençlerin oransal olarak en fazla olduğu vilayetler sırasıyla Şırnak, Hakkari, Siirt ve Ağrı. Gençlerin en az olduğu bölgeler ise Muğla, Ordu, Balıkesir, İzmir ve Bursa.
Raporda İstanbul’da 1 milyon 166 bin, İzmir’de 285 bin ve Ankara’da ise 176 bin genç seçmenin birinci sefer oy kullanacağı paylaşılıyor.
Dünyanın büyük bir kısmında olduğu üzere Türkiye’de de Covid salgınından sonra haber takip etmemeyi tercih eden hatırı sayılır bir kesim olduğuna dikkat çeken Erçetin, bunun Türkiye’de medya araçlarına güvensizlik ve gençlerde geleceğe dair ağırlaşan bir ümitsizlikten kaynaklandığını söylüyor.
Gençlerin hiç oy kullanmaması yahut oylarını her iki tarafta daha uçta gözüken siyasetçilere yöneltmeleri üzere senaryoların tartışıldığını söyleyen Erçetin şöyle devam ediyor:
“Aslında geçmiş seçimlere bakıldığında 1969 ve 1973 seçimlerindeki yüzde 65 civarı iştiraki saymazsanız genelde yüzde 80’e yakın hatta üzerinde bir sandığa gitme oranı olmuş. Seçmen bilhassa “baskıcı-tek parti” periyotlarının akabinde, mesela birinci demokratik seçim 1950’de yüzde 89, 12 Eylül darbesinin akabinde yapılan 1983’teki birinci seçimlerde yüzde 92 oranında sandığa gitmiş ve her ikisinde de değişimi sağlamış. Birinde Demokrat Parti’yi seçmiş, başkasında darbecilerin gösterdiği adayın dışındaki partiye, ANAP’a oy vermiş. Burada ‘Sandığa gitmeyebilirler’ önermesi bana çok yakın gelmiyor.”
Öte yandan gençlerin bir periyot “göçmen aksisi telaffuzlarıyla öne çıkan” Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ ya da “6 Şubat sarsıntıları sonrası oluşan kızgınlığı uygun lisana getirdiği söylenen” Memleket Partisi Genel Lideri Muharrem İnce’ye yöneldiği savlarına ait Erçetin, “Bu parti ve adaylar bilhassa seçime yaklaşıldıkça daha gerçek telaffuzlara karşı oy yitirebilir” diyor.
BBCEBEVEYNDEN ÇOCUĞA OY GEÇİŞLİLİĞİ
Oy kullanacak her üç bireyden neredeyse biri genç seçmen. Bu yüzden onların siyasi tercihlerinin nasıl formlandığı son derece değerli.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü’nden Prof. Dr. Emre Erdoğan’a nazaran ebeveynden çocuğa yüzde 75 civarında bir oy geçişliliği kelam konusu.
“Seçmen Ne İster?” isimli podcaste konuk olan Erdoğan, bu seçimde de sandığa giden gençlerin bir kısmının ebeveynleri üzere oy kullanabileceğini söylüyor.
Ancak Erdoğan, “Z kuşağı” diye isimlendirilen ve bilişim teknolojileri ve irtibat çağında doğmuş genç kuşağın global vatandaşlık kavramına yakın olduğunu, toplumsal hareketlilik ve özgürlüğü önemsediğini ve oy verme açısından farklılıklar gösterebileceğine dikkat çekiyor.
Tarihsel olaylara şahitlik etmenin de seçmenin kararlarında belirleyici olduğunu söyleyen Erdoğan, koronavirüs devrini yaşamış olan genç kuşağın dünya görüşlerinin de buna nazaran şekilleneceğini düşünüyor.
‘AKILLI TELEFONLARIN HER BİRİ, ŞAHSİLEŞTİRİLMİŞ BİRER MİTİNG ALANI’
Sosyal medyanın neredeyse anadilleri olarak nitelendirilebileceği genç nesle seslerini duyurmak isteyen siyasetçilerin sayısı her gün artıyor.
14 Mayıs seçimlerine ilerleyen süreçte siyasetçilerin toplumsal medya kullanımını pahalandıran Doç. Dr. Tuğçe Erçetin, takipçi sayısına bakıldığında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın neredeyse tüm platformlarda önde olduğunu söylüyor lakin kimi öne çıkan isimlere dikkat çekiyor:
“Akıllı telefonlar artık birer şahsileştirilmiş miting alanı. Seçimlere az bir mühlet kala Kılıçdaroğlu Tiktok’a da geldi, şu an 500 bin takipçisi var. Eşi Selvi Kılıçdaroğlu da Twitter’a giriş yaptı, onu da 194 bin kişi izliyor.
“Yaklaşık 7 yıldır cezaevinde olan Selahattin Demirtaş da toplumsal medya hesaplarını kullanarak gençleri yakalayan esprili lisanıyla bu seçimlerde dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce ise toplumsal medyada bilhassa ‘dans videosuyla’ sıklıkla paylaşılan bir isim.
“Türkiye Değişim Partisi Önderi Mustafa Sarıgül de TikTok’u ağır kullanıyor ve kendisine sorulan sorulara karşılık veriş biçimi ya da karşılaştığı şahıslarla kurduğu diyaloglarla merak uyandırdı. Toplumsal medyayı âlâ kullanan ve burada giderek yükselen bir parti ise Türkiye Emekçi Partisi ve genel liderleri Erkan Baş ile öteki milletvekilleri çalışmalarını buradan duyuruyor.”
BBC‘TIKTOK SOKAK ÜZERE, ROL YAPILAMAZ’
Sosyal medyaya yönelen siyasetçilerin gençlerin dikkatini yakalama teşebbüslerinin başarılı olup olmadığı ise tartışılıyor.
Uzun vakittir TikTok’u takip eden gazeteci Başkan Abay siyasetçilerin toplumsal medya platformlarını kullanma stratejisini çok tesirli bulmuyor.
Her platformun kendine ilişkin bir yaklaşımı, söylemi ve tonu olduğunu ve her biri için farklı bir strateji geliştirilmesi gerektiğini düşünen Abay, siyasi önderlerin tek bir bağlantı paketi hazırlayıp bunu tüm mecralarda birebir formda paylaşmasının yanlışsız olmadığını söylüyor.
“TikTok kocaman bir mahalle. Dijital olarak eşit koşullarda herkes. Bir yandan da alt kültürler ve gelir düzeyi düşük kitleler tarafından da ağır biçimde kullanılıyor o yüzden çok politik bir mecra. Ancak öbür mecralardan farklı olarak daha demokratik bir siyaset konuşuluyor. Twitter daha çok saldırganlık ve zıtlık üzerine kendini inşa ederken ben TikTok’u birbirini gören ve tartışabilen insanların olduğu, mutabakat sağlanabilen bir alan olarak izliyorum bu dönemde” diyen Abay şöyle devam ediyor:
“Bir siyasi başkanın TikTok’ta karşılık bulması için gerçek olması lazım. TikTok sokak üzere, rol yaparak bir şey yapılmaz. Beşerler seninle lakin gerçekle temas edersen etkileşim kurar.”
BBC‘İKTİDARIN YARATTIĞI DEHŞET PERDESİ KALDIRILIYOR’
TikTok’ta insanların artık yüzlerini, konutlarını ve toplumsal dünyalarını göstererek ekonomik kriz ve sarsıntı üzere mevzularda şikayetlerini korkmadan lisana getirdiğini söyleyen Abay, tıpkı vakitte uzun vakittir platformda popülaritesini koruyan Erdoğan’dan Kılıçdaroğlu’na yanlışsız bir yönelim olduğunu belirtiyor.
“İktidarın uzun yıllardır yarattığı dehşet perdesi kaldırılıyor. Beşerler gerçeği söylemeye başladı ve bu çok etkileyici” diyen Abay şöyle devam ediyor:
“Uzun vakittir TikTok’u takip ediyorum ve hiç beklemediğim şahıslar birinci sefer iktidarı eleştiriyor. Bu vakte kadar destekçisi olan fakir halk ile iktidar ortasında kırılım yaşanıyor.
“Örneğin muhafazakâr konut bayanlarının çok ağır kullandığı bu platformda artık iktidardan yana telaffuz geliştirilmiyor. Her vakit Erdoğan’ın çok güçlü olduğu TikTok’ta şu anda Kemal Bey’e karşı sempatiyle bakılıyor.”
Her periyodun mecrasını seçtiğini söyleyen Abay, Türkiye’de 30 milyondan fazla kişinin kullandığı TikTok’un Türkiye’nin en değerli seçimlerinden biri olarak tanımlanan 14 Mayıs seçimlerinin mecrası olduğunu düşünüyor:
“Ben çok umutluyum ve TikTok’un birinci kez dönüştürücü kuvvetini bu seçimde kullanacağını düşünüyorum.”
Yorum Yok