Göğüs Hastalıkları Uzmanı olarak vazife yapan Dr. Öğr. Üyesi Yeşim Demirel Barut, 2 Mayıs Dünya Astım Günü yaklaşırken hastalık ile ilgili bilgiler verdi.
Astımın akut ataklarla giden kronik bir hastalık olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Barut, “Hırıltılı, hışırtılı teneffüs, nefes darlığı ve bazen öksürük halinde belirtiler görülebilir” dedi.
TÜRKİYE’DE HER 7-8 ÇOCUKTAN BİRİ ASTIMLI
Astım cinslerinin alerjik astımlar ve non-alerjik denilen alerjik olmayan astımlar olarak ikiye ayrıldığını belirten Barut, “Alerjik astımlar genelde çocukluk devrinde başlayan, en sık gördüğümüz ve en kolay teşhis koyduğumuz astım tipleri. Non-alerjik dediğimiz ise alerjiden bağımsız olan astımdır. Bunun da birçok alt tipi vardır. Bir kısmı obeziteye bağlı yani kiloya bağlı astım. Fix hava hassaslığı dediğimiz sabit hava darlığına bağlı olan astım. Onun dışında meslek astımı, antrenman astımı dediğimiz astımlar ya da büsbütün alerji dışındaki iritanlara bağlı astımlar formunda sınıflandırabiliyoruz. Dünya bilgilerine nazaran şu an 300 milyon civarında astımlı hadise var. Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı yüzde 4.5 üzere bir orandan bahsediyor. Yüzde 4.5 dediğimiz vakit, Türkiye’de yaklaşık olarak her 12-13 erişkinden birinin astımlı, 7-8 çocuktan birinin astımlı olmasından bahsediliyor. 2025 yılında 100 milyon civarında insan astımlı olarak yaşantıya katılacak diye hesaplanıyor” diye konuştu.
PANDEMİDE SIK DETERJAN KULLANIMI ASTIMLILARI OLUMSUZ ETKİLEDİ
Astımda başka hastalıklardan farklı bir artış yaşandığını söylemenin çok hakikat olmadığını söz eden Barut, “Son yıllarda özel bir artış olmadı. Lakin alerjenlerin artması, pandemi periyodundaki dezenfektanların ve deterjanların fazla kullanımı astım hastalarını olumsuz etkiledi. Lakin özel bir artış yok. Astım kronik bir hastalık. Yani bizatihi geçen bir hastalık değil. Bu nedenle şöyle diyoruz: ‘Astımdan korkma, astımdan korunabilirsin ve astımı denetim edebilirsin.’ Şayet kişi düzgün tedavi görürse ve tabip denetimini ihmal etmezse astımdan korkmasına gerek yok. Denetim altında gidebilir. Lakin güzelleşen bir hastalık değil. Onu biliyoruz” tabirlerini kullandı.
HERKESİN ATAĞI FARKLI OLUYOR
Astımın ataklarla giden bir hastalık olduğunun altın çizen Dr. Öğr. Üyesi Barut, “İyileşmiyor lakin muhakkak bir periyot olağan oluyorsunuz. Belirli bir devir atak periyodu dediğimiz hastalığı hissettiğiniz periyot oluyor. Atak devrinde hastanın ilaçlarında ayarlama yapılıyor. Onun dışında stabil bir ilaç ayarlaması yapılıyor. Herkesin atağı farklı. Bireye nazaran tedavi de değişiyor. Atağın hali de değişiyor. O bireye nazaran tedaviyi düzenliyoruz.
Normal vakitte başka bir düzenleme yaparken, atak vaktinde daha farklı bir düzenleme yapıyoruz. Ona nazaran de denetim altında tutuyoruz. Eski vakitlerde ilaçlarımız daha az olduğu için astımın birtakım riskleri vardı. Astımdan ölen beşerler vardı. Sosyoekonomik şartlar bu hastalıkta çok belirleyici. Hala üçüncü dünya ülkelerinde astımdan ölen beşerler görülüyor lakin eskisi kadar çok değil. Zira ilaçlar çok gelişti ve gelişmeye devam ediyor. Şayet tabiple hasta güzel bir irtibat kurar ve tertipli bir denetim sağlanırsa yüzde 95 denetim altında gidiyor. Yüzde 5’lik bir kısım var ki maalesef o şahıslar ‘zor astım’ sınıfına giriyor. O kısımda biraz zorlanıyoruz. Zira verdiğimiz ilaçlara karşı dirençli fakat onlar üzerinde de şu an çalışmalar devam ediyor” dedi.
Covid-19 pandemisinin astım hastalarını nasıl etkilediğinden bahseden Barut, “Bu mevzuyla ilgili araştırmalar yayınlanmadan evvel benim de kendi pratiğimde gördüğüm bir şey vardı. Kovid-19 periyodunda astımlılar ve Koah’lılar, bizim çok temas ettiğimiz hastalardı. Çok korktular. ‘Covid geldi biz ne yapacağız, öleceğiz, biteceğiz’ diye düşündüler. Ama korkulan kadar olmadı. Zira öncelikle bu hastalar kendilerini düzgün korudular. İkincisi kullandıkları halk ortasında fısfıs halinde tabir edilen inhaler usulü ilaçları vardı. Bu ilaçlar hastaları korudu. Daha sonra sonra da araştırmalar yayınlandı. Hatta Çin’de yapılan bir yayında dezonik dediğimiz bir etken hususun önemli manada astımlı hastalarda hami olduğu ortaya çıktı. Bu unsur daha sonra Kovid geçiren ağır hastalarda kullanılmaya başlandı” biçiminde konuştu.
KİMİN ASTIM OLACAĞINI GENETİK FAKTÖRLER BELİRLEYEBİLİR
Astımdan korunmanın sıkıntı olduğunu zira astımda genetik faktörlerin de tesirli olduğunu söyleyen Barut, “Çevresel faktörler de var. Yani başlı başına bir şeyden ötürü astım oluyoruz üzere bir şey söylemek çok güç. Kimin astım olacağını birtakım vakit genetiğiniz belirliyor. Anne babası astım olan çocuklarda şayet yalnızca anne astımsa ya da baba astımsa yüzde 20-30 astım olma mümkünlüğü var. Anne de babada astımsa yüzde 60-70’tir. Bunun korunması yok yani. Ancak şöyle bir şey var.
Alerjik insanlarda astıma dönüşüm var. Bilhassa küf mantarları, mesken akarları üzere o küme alerjenlere çok temas edenler de hastalığa dönebiliyor. Temel sorun astımı engellemek değil, denetime almak. Aslında hastaları denetim edebiliyoruz. En değerli nokta o. Yani ömür kalitesini artırabiliyoruz. Biz astımdaki başarıyı şöyle tanımlıyoruz: Kişi ne kadar az atak geçirirsek astım tedavisi o kadar başarılıdır. Atağı da biz o kadar aza indirebiliyoruz ki bir insan hayatı boyunca astım tanısı aldıktan sonra tahminen 1, tahminen 2 defa atak geçirerek hayatını devam ettirebiliyor. Bu da ömür kalitesini inanılmaz bir hale sokuyor” tabirlerine yer verdi.
ASTIMDA MUVAFFAKİYETİN SIRRI AZ EŞYA, AZ TOZ, AZ KOKU
Alerjik ve kronik astımlıların nasıl yaşaması gerektiği hakkında konuşan Barut, “Birincisi meskeninin hali çok değerli. Bizim için alerjinin en büyük özelliği kişinin gece uyarılmasıdır. Gece uyarılıp gündüz de şikâyetler oluşturması. Aslında genelde çok büyük bir oranda alerjiyle tetiklenen bir şey olduğu için meskeninde evcil hayvan, çiçek vesaire üzere etkenlerin az olmasını tercih ediyoruz. Az eşya, az toz tutan ortam, az dezenfektan, az koku başarıda başrol oynuyor. Sigara muhakkak yasak olmalı. Mutlaka yıllık grip aşılarının yapılmasını istiyoruz. Tertipli tabip denetimi, tertipli ilaç kullanımı ve hastanın kesinlikle ilaçlarının en ufak bir atak olduğu takdirde tabibine çabucak ulaşıp ona nazaran ilaç lezyonunun tekrar yapılmasını istiyoruz” dedi.
Baharda risk faktörlerinin önemli biçimde arttığını söyleyen Barut, “Astımlı hastalarda alerji potansiyeli çok yüksektir. Bahar aylarında en büyük sorun olağan polenler. Lakin yalnızca ilkbaharda değil. Mesela ilkbaharda çiçek polenleri çok fazladır lakin sonbahar aylarında da ot polenleri çok fazladır. Biz de hastalarımıza o devirlerde, ‘Piknik biçimi bir yere sık gitme, camlarını çok fazla açma, çıkacaksan maske kullan, gideceksen şayet şikâyetin olursa kesinlikle süratli başvur’ diyoruz. Birtakım vakitlerde o devir gelmeden evvel şayet belirli bir periyotta, aşikâr bir 3 aya sınırlayabiliyorsak, anti alerjik ilaçlarının dozunu erken artışa geçirebiliyoruz” formunda konuştu.
İLAÇLAR DENETİM EDİCİ VE RAHATLATICI OLARAK İKİYE AYRILIYOR
Astım tedavisinde kullanılan ilaçların, denetim edici ve rahatlatıcı ilaçlar olarak ikiye ayrıldığını belirten Barut, “Kontrol edici ilaçlar uzun vadeli kullanılan daha çok uzun tesirli ve hastalığın sistemini etkileyici ve tedavi edici dediğimiz ilaçlardır. Rahatlatıcı ilaçlar ise akut atak devrinde nefes darlığını ortadan kaldırıcı ya da öksürüğü rahatlatıcı ilaçlar formunda kısa tesirli ilaçlardır” dedi.
“HALKI BİLİNÇLENDİRMEK İSTİYORUZ”
Yaklaşan 2 Mayıs Dünya Astım Günü hakkında da konuşan Barut, “Biz göğüs hastalıkları doktorları olarak o günle bir farkındalık oluşturmak istiyoruz. Zira artık astım korkulacak bir hastalık değil. Denetim edilecek bir hastalık. 1998 yılında dünya astım günü olarak her yıl mayıs ayının birinci salı günü biz bugünü kutluyoruz. Halkı bilinçlendirmek istiyoruz. Artık astımdan mevt diye bir şey kalmadı. Lütfen gelin, tedavinizi yaptırın. Çok kolay biçimde bu sorunu halledelim. Sağlıklı, memnun, ataksız günlerimiz olsun istiyoruz” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
Yorum Yok