Türkiye İstastik Kurumu’nun (TÜİK) dün yayımladığı “Gelir Dağılımı İstatistikleri, 2022” raporu, AKP iktidarının bilhassa seçim propagandası kapsamındaki telaffuzlarının bilakis toplumun geniş kesitlerinin değil, bir avuç yandaş ve zenginin yanında olduğunu bir defa daha gösterdi. Bu durumun, son yıllarda gerçekliği daha fazla tartışılır hale gelen TÜİK bilgileriyle ortaya çıkmış olması da ekonomik krizin büyüklüğünün ulaştığı seviyeyi çarpıcı halde gösteriyor. Bu sonuç tıpkı vakitte fiyatlardaki büyük erimeyi ve işsizliğin ulaştığı seviyeyi de söz ediyor. İşte öne çıkan ayrıntılar:
16 YILIN EN YÜKSEĞİ
Türkiye’de elde edilen toplam gelirin (yıllık muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri) dağılımına bakıldığında, en fakir yüzde 20’lik kısmın (ilk yüzde 20) aldığı hissenin 2021’den 2022’ye yüzde 6.1’den yüzde 6’ya gerilediği görülüyor. Bu oran 2017’de yüzde 6.3’e kadar çıkmıştı. Buna rağmen en güçlü yüzde 20’lik kısmın (son yüzde 20) hissesi ise 2021’den 2022’ye yüzde 46.7’den yüzde 48’e yükseldi. Ayrıyeten bu oran son 16 yılın da en yüksek hissesi olarak kayıtlara geçti. En fakir yüzde 20 ile en güçlü yüzde 20 ortasında gelir farkı yeniden 2021’den 2022’ye 7.6 kattan 7.9 kata ulaştı. Bu fark 2014’te 7.4 kata kadar inmişti. Ayrıyeten bu dataya en fakir yüzde 10 ile en varlıklı yüzde 10’luk kısımlar açısından bakıldığında, gelir farkının 13.7 kattan 14.2 kata yükseldiği, fakirin daha fakir zenginin daha varlıklı olduğu görülüyor.
Yine 2021’den 2022’ye ikinci yüzde 20’lik kesitin hissesi yüzde 10.8’den yüzde yüzde 10.4, üçüncü yüzde 20’lik kısmın hissesi yüzde 15.1’den yüzde 14.7 ve dördüncü yüzde 20’lik bölümün hissesi yüzde 21.3’ten yüzde yüzde 20.9’a düştü. Bu durum da yalnızca en varlıklı yüzde 20’nin hissesinin arttığını ortaya koyuyor.
Gelir adaletsizliğini gösteren bu datalar, gelir dağılımı açısından milletlerarası karşılaştırmalarda referans olan “Gini Katsayısı”na da yansıdı. Bu katsayının “1”e yaklaşması gelir adaletsizliğini, “0”a yaklaşması gelir adaletini gösteriyor. Buna nazaran 2021’den 2022’ye Türkiye ile ilgili Gini Katsayısı 0.401’den 0.415’e yükseldi. Bu katsayı 2014’te 0.391 ile 0.30 civarında olan OECD ülkeleri ortalamasına az da olsa yaklaşmıştı.
ZONGULDAK ÖNDE
Gini’ye bölgesel bakıldığında en büyük gelir adaletsizliğin 0.444 kıymeti ile İstanbul’da olduğu görülüyor. Bu kıymet 2021’de 0.434’tü. Adaletin en düzgün olduğu bölge ise 0.295 ile Zonguldak, Karabük ve Bartın’ı barındıran “TR81” oldu. Bu paha 2021’de 0.292 idi.
Yorum Yok