Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 18 silah arkadaşıyla birlikte 19 Mayıs 1919’da İstanbul’dan Samsun’a geldiği Bandırma Vapuru 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nda bir sefer daha gündeme geldi.
BANDIRMA VAPURU NEDİR?
Bandırma Vapuru Mustafa Kemal Atatürk’ü 9. Ordu Müfettişi olarak kurmayları ile birlikte İstanbul’dan Samsun’a getiren gemidir.
BANDIRMA VAPURU’NUN TARİHİ
Trocadero’nun (Bandırma Vapuru) Birinci armatörlük firması Londra merkezli Dansey & Robinson idi. 14 Ağustos 1876 tarihinde Londra limanına tescil edildi.
1880’de Londra merkezli W. H. Solas satın aldı. Geminin ismi değiştirilmedi.
1883’de Pire merkezli H. Psicha satın aldı. Gemiye “Kymi” ismi verildi.
1888’de Pire merkezli E. Arvaniti satın aldı.
Kymi (Bandırma Vapuru), 16 Aralık 1891’de Erdek seferi sırasında seyir kusuru olarak Erdek’te kayalıklara bindirdi ve baş taraftan oturdu. Tam kayıp sayıldıysa da, Kaptan Andreadis satın aldı ve gemiyi oturduğu yerden kurtardı. Yedekleyerek İstanbul Haliç’te tamirata aldı.
1892’de Pire merkezli G. & P. Dandelo (G. Dandelos ve P. Dandelos) firması gemiyi satın aldı ve “Panderma” ismini verdi.
1894’de Panderma’yı İstanbul’da İtalyan alım satım brokeri olan Rama P. D’Erasmo satın aldı.
1894’de Gemi, Osmanlı İdare-i Mahsusa ’ya satıldı ve vapura “Bandırma” ismi verildi.
1910 yılında Bandırma Vapuru Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’ne devredildi.
Bandırma Vapuru, I. Dünya Harbi nedeniyle nakliye gemisi olarak hizmete alındı. Ağustos 1915’te Marmara’da konvoy halinde seyrederken İngiliz HMS E-14 denizaltısı tarafından atılan torpidonun isabet etmemesi sayesinde batmaktan kurtuldu.
16 Mayıs 1919 Cuma günü öğlenden sonra İstanbul Galata Rıhtımından Mustafa Kemal Paşa ve maiyetindekilerle hareket ederek 19 Mayıs 1919 Pazartesi sabahı saat 08:00’da Tütün İskelesi’nden Samsun’a ulaştırmak suretiyle Ulusal Kurtuluş Uğraşının efsane gemisi haline geldi.
1923’de Bandırma Vapuru Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi’ne devredildi.
1924’de hizmet dışı bırakıldı.
BANDIRMA VAPURU NEREDE?
1925’de Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi’nin kararıyla Haliç, Balat Köprübaşı Rahmet Sokağı kıyısındaki gemi hurdacısı Hüseyin İlhami Söker’e satıldı ve sökülerek yok edildi.
1999 yılında devrin Samsun Valisi Metin İlyas Aksoy tarafından alınan kararla Samsun Büyükşehir Belediyesi ve Samsun Vilayet Özel Yönetimi tarafından şu an bulunduğu yerde 300 günde aslına uygun biçimde inşa edildi. 2003 yılında Samsun Valiliği tarafından halkın hizmetine açıldı ve 2005 yılından itibaren tüm hakları Samsun Büyükşehir Belediyesine devredildi. SBB tarafından 10 aylık çalışma sonucunda Müze etraf düzenlemesi yapıldı. 2005 yılından itibaren SBB Kültür ve Toplumsal İşler Dairesi Başkanlığı tarafından müze olarak işletilmektedir.
BANDIRMA VAPURU’NUN ÖNEMİ
16 Mayıs 1919 tarihinde İstanbul’dan Samsun’a seyahat eden Mustafa Kemal Paşa ve maiyeti, İtilaf Devletlerinin talebi ve İstanbul Hükümetinin görevlendirmesi sonucu, Karadeniz bölgesindeki karışıklıklara son vermek gayesiyle 9. Ordu Müfettişliğine tayin edildi. Fakat kendisi, verilen misyon ve buyruğun dışına çıkarak Türk ulusal kurtuluş savaşını başlatmış ve bu tarihten itibaren Ulusal Mücadele’nin önderi olarak tarih sahnesine çıkmıştır.
BANDIRMA VAPURU’NDA KİMLER VARDI?
Bandırma Vapurunun seyahati dört gün sürmüştür. 19 Mayıs tarihinde Samsun’a varmasıyla tarihi seyahatini tamamlayan gemide Mustafa Kemal Paşa’nın dışında, karargâhında bulunan 18 kişilik bir heyet de yer almıştır:
1- Kurmay Albay Refet Beyefendi (Bele; 3. Kol. K.)
2- Kurmay Albay Manastırlı Kazım Beyefendi (Dirik; Müfettişlik Kur. Bşk.)
3- Dr. Albay İbrahim Tali Beyefendi (Öngören; Müfettişlik Sıhhat Bşk.)
4- Kurmay Yarbay Mehmed Arif Beyefendi (Lakabı ‘Ayıcı’; Kurmay Bşk. Yardımcısı)
5- Kurmay Bnb. Hüsrev Beyefendi (Gerede; Karargâh Erkan-ı Harbiyesi İstihbarat ve Siyaset Şubesi Müdürü)
6- Topçu Bnb. Kemal Beyefendi (Doğan; Müfettişlik Topçu K.)
7- Dr. Bnb. Refik Beyefendi (Saydam; Sıhhat Bşk. Yardımcısı)
8- Yzb. Cevad Abbas (Gürer; Müfettişlik Başyaveri)
9- Yzb. Mümtaz (Tünay; Kurmay Mülhakı)
10- Yzb. İsmail Hakkı (Ede; Kurmay Mülhakı)
11- Yzb. Ali Şevket (Öndersev; Müfettişlik Buyruk Subayı)
12- Yzb. Mustafa Vasfi (Süsoy; Karargâh K.)
13- Ütğm. Hayati (Kurmaybaşkanı Buyruk Subayı ve Müfettişlik Kalem Amiri)
14- Ütğm. Arif Hikmet (Gerçekçi, Kurmay Mülhakı, sonra 3. Kor. K. Yaveri)
15- Ütğm. Abdullah (Kunt; İaşe Subayı)
16- Tğm. Muzaffer (Kılıç, Müfettişlik İkinci Yaveri)
17- Birinci Sınıf Kâtip Faik (Aybars; Şifre Kâtibi)
18- Dördüncü Sınıf Kâtip Memduh (Atasev; Şifre Kâtibi Yardımcısı)
Ayrıca kaptan olarak ise İsmail Hakkı (Durusu) ve 25 kişilik mürettebat da gemide vazife almıştır.
Yorum Yok