DİSK’ten 21 yılın bilançosu: Emek kaybetti sermaye kazandı

Genel May 10, 2023 Yorum Yok

Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), “AKP Devrinde ve Başkanlık Rejiminde Emekçiler Neler Kaybetti?” başlıklı bir rapor hazırladı. Raporda, 21 yıllık AKP iktidarı periyodunda personel ve işçilerin birçok alanda hak kaybı yaşadığına vurgu yapılırken sermaye kümelerinin ise kâr oranını artırdığına dikkat çekildi.

Raporu Lider İstek Çerkezoğlu DİSK Genel Merkezi’nde düzenlenen bir basın toplantısında açıkladı. “Memleketi bir şirket üzere yöneten zihniyetin egemenliğinde geçen bu devrin özeti emeğin değersizleştirilmesi ve güvencesizleştirilmesidir” diyen Çerkezoğlu, raporda öne çıkan unsurları şöyle sıraladı:

GREV HAKKI YOK EDİLDİ

  • AKP periyodunda ve başkanlık rejiminde bölüşüm bağları berbatlaştı. Başkanlık devri öncesinde ulusal gelir içinde emeğin hissesi yüzde 35.3 iken 2022’de yüzde 25.2’ye geriledi. Buna karşılık ulusal gelir içinde sermayenin hissesi başkanlık rejimi öncesi yüzde 48 iken 2022’de yüzde 56.7’ye yükseldi.
  • AKP’li yıllarda minimum fiyat süratle ortalama fiyat haline geldi. AKP periyodunda öteki emek gelirlerinin taban fiyat kadar artırılmaması sonucu ortalama fiyatlar ve minimum fiyat ortasındaki makas kapanmaya başladı. 2005 yılında taban fiyat ortalama fiyatın yüzde 46’sı iken 2020’de yüzde 60’ına çıktı. 
  • 21 yılda gelinen tablo yüzde 14 resmi sendikalaşma oranı, yüzde 12.4 fiili sendikalaşma oranı ve yüzde 8.1 civarında toplusözleşme kapsamıdır. Özel kesimde toplusözleşme kapsamı ise yüzde 4.7’dir. 
  • AKP periyodunda grev hakkı yok edildi. Greve katılan emekçi sayısı 1963’ten bu yana en düşük seviyeye indi. AKP hükümetleri grev ertelemelerinin (yasaklama) kapsamını genişletti. AKP devrinde 20 grev erteleme kararnamesi yayımlandı ve 195 bini aşkın emekçinin grevi yasaklandı.
  • AKP işsizliği önlemede başarısızdır. 2002 3. çeyrekte dar tarifli işsizlik oranı yüzde 9.6 ve geniş tarifli işsizlik oranı yüzde 15.3’tü. 2022’de ise dar tarifli işsizlik oranı yüzde 10.2’ye ve geniş tarifli işsizlik oranı yüzde 20.8’e yükseldi.

FON PATRONA ÇALIŞTI

  • AKP periyodunda İşsizlik Sigortası Fonu (İSF) adeta bir patron takviye fonuna dönüştü. 2002’de toplam 56.9 milyon TL olan fonun 46.8 milyon TL’si, 2022’de ise 55.6 milyar TL olan fonun 12.3 milyar TL’si işsizlere ayrıldı. Fonun yüzde 76.1’i ise patronlara aktarılmıştır. 
  • AKP iktidarı kamunun tasfiyesi ve özelleştirmede büyük hisseye sahiptir. Cumhuriyet periyodunun kamusal birikimlerinin yaklaşık yüzde 90’ı, 63.8 milyar dolar karşılığında AKP tarafından özelleştirildi.

Yorum Yok

Yorum Yap

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir