Anadolu Demir Çağ halklarından Lelegler tarafından Yarımada’da kurulmuş en kıymetli kent olan Pedasa‘da 2007 yılından bu yana T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı müsaadesiyle Prof. Dr. Adnan Diler bilimsel danışmanlığındaki bir grup tarafından çalışmaları yürütülüyor. Son 4 yıldır da Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi başkanlığında, Muğla Valiliği Yatırım İzleme ve Uyum Başkanlığı(YİKOB) ve Bodrum Belediyesi takviyeleriyle yayın çalışmalarına yönelik belgeleme ve Leleg Kültür Yolu Projesi çerçevesinde muhafaza onarım ve etraf düzenleme çalışmaları yapılıyor.
SUR DUVARLARI VE KÜÇÜK KULELER İÇİN PROJELER HAZIRLANDI
Bu çerçevede Pedasa Antik Kenti’nin akropolisinde onarım çalışmaları gerçekleştirildi, kalede bir kısmı yıkık durumdaki gözetleme kulesi restore edildi. Yarımada’ya has Leleg kültürünü tanıtmak ve bölgede muhtaçlık duyulan yüksek kaliteli kültür turizminde bir pahaya dönüştürmenin hedeflendiği bu projede sur duvarları ve başka küçük kuleler için de projeler hazırlanarak Anıtlar Şurası onayına sunuldu.
LELEGLER, YARIMADA’NIN ZİRVELERİNDE İSKANLAR KURDULAR
Çalışmaların bilimsel danışmanı Prof. Dr. Adnan Diler, Yunan Tarihçi Strabon’un anlattığına nazaran Leleg’lerin Bodrum’da 8 kent kurduğunu tabir ederek şu bilgileri verdi: “Bu 8 kentten en değerlisi Pedasa Antik Kenti. Bu kentin kuruluş tarihi, M.Ö. 11. ve 12. yüzyıla kadar gidiyor. Lelegler, bu Yarımada’nın zirvelerinde iskanlar kurdular. Daha çok küçük çevirmeler, meskenlerden, çiftlik konutlarından oluşan. Ancak M.Ö. 6. yüzyılda Perslerin Anadolu’ya saldırmaları üzerine küçük yerleşmeler birleştiler ve büyük kaleler kurdular. Pedasa Kalesi de bu periyotta yapıldı. Pedasa Kalesi’nin bir özelliği de zirvede bir iç yerleşmesi var, dış surları var. Bu gerimizde gördüğümüz kule, 5. yüzyıldaki savaşta kenti korumak için yapılmış. Aslında ben, Pedasalılar ve Leleglerin Mausolos’a karşı da bir direnç gösterdiğini düşünüyorum. O devrin öncesinde de yapılmış olması mümkün. Buradan antik kente giriliyordu. Bu kulenin altında bir yol var. Bu yol büsbütün kapatılmış ve savunma için daha küçük bir kapı yapılmış”.
Pers saldırısı sırasında tüm Leleg kentlerinde giriş kapılarının kapatıldığını ve surların daha inançlı hale getirildiğini aktaran Adnan Diler, “Bu kaleler aslında sığınma kalesiydi. Burada tıpkı vakitte yaşama yerleri da var lakin ömür aslında salt bu surların içinde değil. Asıl ömür surların dışındaydı. Yani tarım toprakları, denizle ilgili tüm etkinlikler hepsi bu surların dışındaydı. İç sur, dış sur geleneği aslında Anadolu’da çok eski bir gelenek. Bu kentte de birebir gelenekte iç ve dış surlar var. Bu da bize buradaki savunma geleneklerinin, yaşama geleneklerinin büsbütün Anadolulu olduğunu gösteriyor” dedi.
“BÜYÜK KULENİN ONARIMINI TAMAMLADIK”
Pedasa’nın en yüksek kalesinin 2 kule ile korunduğundan bahseden Prof. Dr. Adnan Diler,
“Biz buraya 2 Kuleli Beyefendi Kalesi diyoruz. Beyefendi, burada en yüksek yerde yaşıyor. Kuzeyde olan büyük kulenin onarımını tamamladık. Son 3 yıldır Yatırım İzleme ve Uyum Başkanlığı ve Valimizin dayanağıyla bu çalışmaları yürütüyoruz. Kulenin yıkılmış olan kuzey tarafını büsbütün restore ettik. Burası tıpkı vakitte denetim ve gözetleme kulesi. Yani Yarımada’nın hem güney denizini hem de kuzey taraftan bu geçiş yollarını denetim ediyor. O yüzden çok değerli. Artık küçük kule, surlar ve bu içerideki yapıların projelerini hazırladık. Bunu da YİKOB’a sunacağız. 15 yıldır bu çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığımızın müsaade ve takviyesiyle yapıyoruz. Ayrıyeten son 3 yıldır Valimiz Orhan Tavlı’nın takviyesiyle YİKOB’tan dayanak alıyoruz. Daha evvel Konacık Belediyesi bize lojistik ve altyapı dayanağı veriyordu. Artık de Bodrum Belediyesi lojistik ve altyapı dayanağını veriyor ve böylelikle bu çalışmaları yürütüyoruz” sözlerini kullandı.
“LELEG UYGARLIĞI’NI ARAŞTIRMA ÜNİTESİ KURMAK İSTİYORUZ”
Bodrum Yarımadası’nda Leleg Uygarlığı’nı araştırma ünitesi kurmak istediklerini belirten Prof. Dr. Adnan Diler, “Bu çalışmaları hem araştırma bazında, hem de müdafaa bazında sürekliliğini öbür türlü sağlamak mümkün değil. Pedasa, bugüne kadar gereğince araştırılmamış olan Leleg Uygarlığı’nın hem tanıtımı hem de bilhassa kültür turizminde kıymetlendirilmesi için Yarımada için büyük bir fırsat. Yarımada’da şu anda büyük bir yapılaşma var ve korunmuş alanlar, kıyılardan uzakta, zirveler üzerindeki bölgeler. Bunların bir kısmı orman. Değerli bir kısmı da SİT alanları. Bunların büyük kısmı Leleg kalıntıları ile dolu. Bizim de misyonumuz bu envanterlerini yaptığımız kalıntıları koruyarak gelecek nesillere ulaştırmak” diye konuştu.
Yorum Yok