Türk siyasi tarihinin en kritik dönemeçlerinden biri olarak isimlendirilen 2023 genel seçimleri yaklaşırken dünyanın dört bir yanından seçimlere dair yorumlar gelmeye devam ediyor. Bu süreci en yakından takip eden ülkelerden biri de elbet Rusya.
Soğuk Savaş periyodunda farklı kamplarda yer alan Türkiye ve Rusya ortasındaki bağlantılar on yılların doruğunda seyrederken iki ülkenin askeri, siyasi ve ekonomik pek çok alanda ağır bir iş birliği bulunuyor. Bu işbirliğinin seviyesi Batı başşehirlerinde birçok vakit bir NATO müttefiki olmasına karşın “Türkiye, Batı’dan uzaklaşıyor” biçiminde yorumlanıyor.
Batı’daki güç merkezleriyle ilgisi sıklıkla tansiyonlara sahne olan AKP iktidarının, kendisi ile benzeri bir durumu paylaşan Moskova idaresi ile son derece yakın bağlantılara sahip olduğu somut bir gerçek. Muhalefetin bugüne dek yansıttığı dış siyaset vizyonu ise iktidar olunması halinde bu durumun değişeceğinin sinyallerini veriyor.
Moskova’daki siyasi çevreler, genel prestijiyle muhalefetin mümkün zaferinden huzursuz. Lakin seçim sonuçlarının alakaları etkilemeyeceğini düşünenlerin sayısı da epeyce fazla. Üstelik ortalarında kıymetli siyasi figürler de var.
“İKTİDAR DEĞİŞSE BİLE…”
Rusya Federasyon Kurulu Memleketler arası Bağlar Komitesi Lider Yardımcısı Vladimir Dzhabarov, muhalefetin kazanması halinde “Türkiye’nin Rusya’ya yönelik siyasetinin temelden değişmeyeceğini” öngörenlerden.
Görüşlerini 21 Nisan’da Parlamento Gazetesi ile paylaşan ve “Geleneksel Türk dış siyaseti Rusya ile ABD’yi ustalıkla dengeler” diyen Dzhabarov’a nazaran, Türkiye ve Rusya ortasında başta nükleer olmak üzere güç alanında çok sayıda ortak proje var. Hava taşımacılığındaki yaptırımlar Rusları, Türk hava yolu şirketlerine yönlendirdi. Çok sayıda Rus turist Türkiye’de tatil yapıyor. Her iki ülke de birbirini anladığı sürece [iktidar değişse bile] bağlar pragmatik ve olağan seviyede seyredebilir.
Vladimir Dzhabarov
Siyasi analist Fedor Lukyanov da Dzhabarov ile birebir görüşleri paylaşıyor. Türkiye’yi kim yönetirse yönetsin, dünya sahnesindeki objektif şartların değişmeyeceğini ve iki ülke ortasındaki iş birliğinin devam edeceğini söylüyor. Lukyanov’a nazaran, iktidar değişse bile Türkiye’nin Moskova ile ekonomik münasebetleri geliştirmeye olan ilgisi devam edecek.
KILIÇDAROĞLU’NUN MOSKOVA’YA MESAJI
Rus güç sitesi Oilcapital.ru‘da yer alan bir makalede, muhalefetin kazanması halinde Türk-Rus bağlarının bu durumdan radikal bir biçimde etkilenmeyeceği açıkça seslendirildi. Üstelik bu görüşün, şahsen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu tarafından, Rus siyasi seçkinine hitaben yollanan bir bildiri ile duyurulduğu söz edildi.
Makalede şu tabirler yer aldı:
“Erdoğan’ın seçimdeki rakibi ve muhalefet blokunun önderi Kemal Kılıçdaroğlu, tahıl muahedesi ve Rusya ile sağlıklı münasebetler tesis etme üzere hususlarda çaba vereceğini söylüyor. Üstelik Kılıçdaroğlu’nun bu açıklamayı bir seçim mitinginde değil, Moskova’da düzenlenen bir uzmanlar toplantısının iştirakçilerine hitaben yapması dikkat çekiyor. Türk muhalefetinin başkanı, Montrö Mukavelesi’ni tam olarak uygulamaya devam edeceğini belirtti. Kılıçdaroğlu’na nazaran, Türkiye ve Rusya ortasındaki işbirliği bölgesel istikrar için kıymetli… Yani Kemal Kılıçdaroğlu, lider seçilmesi halinde Moskova ile Ankara ortasındaki alakaların bozulmayacağını, Rus seçkinlerine açıkça ima etti.”
CHP Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 26 Temmuz 2023’te, Moskova’daki toplantıya gönderdiği iletisinde Çarlık Rusya, Sovyetler Birliği ve Soğuk Savaş devirlerine atıfta bulunarak, “İlişkilerimiz kolay olmasa da her vakit çok değerli oldu” diyordu. Türkiye’nin, birçok görüş ayrılığına karşın Kurtuluş Savaşı sırasında ve sonrasında Rusya ile yeterli münasebetler kurabilmiş olduğunu hatırlatıyor ve siyasi mirasçıları olarak “bu geleneği devam ettireceklerini” söylüyordu. Hatta bir adım daha ileri giderek, “dünyadaki Rusya zıddı yaklaşımları yanlışsız bulmadığını” tabir ediyordu.
“RADİKAL BİR ROTA DEĞİŞİKLİĞİ OLMAYACAK”
Rusya merkezli Banks Today‘e nazaran, “Kılıçdaroğlu’nun Batı yanlısı bir siyasetçi olarak biliniyor, fakat Rusya’ya karşı tavrı nizamlı olarak değişti. 2015’te Erdoğan’ı, Rus uçağını düşürdüğü için sert bir biçimde eleştirdi. Lakin daha sonra Rus tesirinin güçlenmesi ve güç bağımlılığının gelişmesi kaygısıyla Akkuyu nükleer santral inşaatının Rusya Federasyonu’nun kontrolüne devredilmesine karşı çıktı…”
Akkuyu Nükleer Güç Santrali
Banks Today’in yer verdiği öbür uzman görüşleri şu halde:
Askeri uzman Andrei Kashkarov: Zafer kimin olursa olsun ilgilerde nüanslar olacaktır, fakat radikal bir rota değişikliği olmayacaktır.
ESAD FAKTÖRÜ
Siyaset bilimci Alexei Vanifatov: Erdoğan’ın zaferi, Rusya için Kılıçdaroğlu’na nazaran daha avantajlı. Rusya mevcut idareyle münasebet kurdu ve bu da zımni bir kaldıraç tesiri yarattı. Seçimleri Kılıçdaroğlu’nun kazanması halinde ise “Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmak ve birçok mutabakatın feshi” de dahil olmak üzere pek çok problemle karşı karşıya kalabiliriz.
Banks Today’e nazaran, “Kemal Kılıçdaroğlu’nun temsil ettiği muhalefetin yüzü Batı’ya dönük ve kazanmaları halinde ülkenin daha çok NATO’nun çıkarlarına nazaran hareket etmesi, yani bir grup hususlarda Rusya’dan uzaklaşması bekleniyor. Lakin Rusya Federasyonu ile temas noktaları devam edecektir. Çünkü Kılıçdaroğlu, Rusya için de kıymetli olan Suriye Devlet Lideri Beşar Esad’ın meşruiyetinin tanınması için uzun müddettir davette bulunuyor. Büyük olasılıkla, ekonomik bağlar da geçerliliğini koruyacaktır…”
“KESKİN DÖNÜŞLER VAAT ETMİYOR…”
1990’ların başında Lider Boris Yeltsin‘in danışmanlığını da yapan eski Duma milletvekili ve siyaset bilimci Sergey Stankeviç, seçimlerin Rusya ile Türkiye ortasındaki alakalar üzerinde çok az tesiri olacağını öngörüyor, çünkü Stankeviç’e nazaran, “Muhalefet öncelikle iç gereksinimlerin önceliğine vurgu yapıyor ve programında dış siyasetle ilgili çok az direktif var…”
Sergey Stankeviç
Stankeviç, kelamlarına şöyle devam ediyor:
“Görevdeki bireye yönelik tenkitlerin ana istikameti, dış siyasete fazla müdahil olduğu istikametinde. […] Muhalefet, dış siyasetin daha kurumsal olması, bireylerin değil kurumların etkileşim içinde olması gerektiğine inanıyor. Keskin dönüşler vaat etmiyor…“
Yorum Yok