Salyangozlar ve sümüklü böcekler tuzlu okyanuslarda, ırmaklarda yahut göllerde bulunur. Ayrıyeten karada, ormanda, otlaklarda ve hatta bahçenizde de bulunabilirler. Sümüklü böceklerin kabukları olmaması dışında onlar da salyangozlara benzeri.
Tüm dünyada varsayımı 240.000 salyangoz ve sümüklü böcek türü yaşıyor. Fakat hangi kıtada ya da hangi okyanusta olurlarsa olsunlar hepsinin ortak bir yanı var: Çok yavaş hareket ediyorlar. Pekala bu canlılar neden bu kadar yavaş hareket ediyor?
SALYANGOZ KOŞUSU
İşte ne kadar yavaş olduklarına bir örnek: Birleşik Krallık’ta düzenlenen Dünya Salyangoz Yarışı Şampiyonası, en süratli salyangozları koşu yarışında bir ortaya getirdi. Kaydedilen en süratli salyangoz parkurda saatte 0,06 mil süratle ilerledi.
Peki salyangozların ve sümüklü böceklerin neden ivedisi yok?
Cevap sandığınızdan daha karmaşık. Salyangozlar ve sümüklü böcekler, midye, istiridye, kalamar ve ahtapotları da içeren yumuşakçalar olarak bilinen büyük bir hayvan kümesinin üyeleridir.
Yumuşakçalar içinde, gastropod ismi verilen daha küçük bir akraba hayvan kümesi vardır; buna salyangozlar ve sümüklü böcekler dahildir.
Çok çeşitli yerlerde yaşadıkları için, farklı gastropodlar neredeyse her tıp yiyeceği tüketmek için evrimleşmiştir. Kimi tipler otoburdur – canlı bitkileri yerler. Kimileri detritivordur – meyyit yahut çürüyen bitkilerle beslenirler. Başkaları etobur yahut çöpçüdür – öbür hayvanları yerler.
Salyangozların ve sümüklü böceklerin sürat eksikliği şu üç faktöre bağlanabilir:
- Nasıl hareket ettikleri?
- Ne yedikleri?
- Onları ne yediği?
İlk olarak, kimi hayvanlar uçarken, zıplarken yahut kayarken, salyangozlar ve sümüklü böcekler biyologların ” karın ayağı “ dedikleri şeyi kullanarak hareket eder. Lakin buradaki “ayak” sözü baş karıştırıcı olabilir. Bir salyangoz yahut sümüklü böcek ayağı, insan ayağı üzere değildir.
Bunun yerine, bedenlerinin alt tarafı boyunca uzanan ve yapışkan mukusla kaplı bir kas bandıdır. Kasıldığında, bu kas dalgalanır ve hayvanın kuyruğundan başına küçük dalgalar gönderir. Bu dalgalar, ayağın altındaki mukusu kaygan bir sıvıyı sıkıştırarak salyangoz yahut sümüklüböceğin yerde kaymasına yahut bitkilere tırmanmasına müsaade verir.
Hareket etmenin bu eşsiz yolu salyangozları ve sümüklü böcekleri yavaş gitmeye zorlar zira suratları ayak kasılmalarının sayısı ve üretebilecekleri mukus miktarı ile sonludur.
Zaten salyangozlar ve sümüklü böcekler yiyeceklerini bulmak için ivedi etmeye muhtaçlık duymazlar.
Pek çok hayvan, bilhassa avcılar, yemek yakalamak için süratli hareket etmelidir; örneğin bir çitanın ceylanı geçmesi gerekir. Lakin birden fazla sümüklü böcek ve salyangoz bitkileri, çürüyen maddeleri yahut süngerler üzere yerine sabitlenmiş deniz hayvanlarını yerler. Hiçbiri pek hareket etmiyor, yani akşam yemeği bir yere gitmiyor – tez etmelerine gerek yok.
Salyangozların ve sümüklü böceklerin de yırtıcılardan kaçmak için süratli olmaları gerekmez. Farelerden, kuşlardan, sivri farelerden ve başka düşmanlardan kaçmak için öbür yollar geliştirmişlerdir.
Salyangozlar, yırtıcı hayvan gidene kadar saklanmak için kabuklarına çekilir.
Kara sümüklü böcekleri göz önünde saklanır. Birçok gri, cilt rengi yahut kahverengi tonlarındadır ve etraflarıyla düzgün ahenk sağlar. Yırtıcı hayvanlar onları fark etmezler.
Ayrıca ek bir muhafaza katmanına sahipler. Kara salyangozları, hareketlerini kayganlaştıran yapışkan bir mukusla kaplıdır. Lakin bu mukus o kadar yapışkandır ki, avcıların ağızlarını sakızlaştırabilir ve çiğnemeyi zorlaştırabilir.
ONLARA ÂLÂ DAVRANIN
Salyangozlar ve sümüklü böcekler, ne kadar küçük olsalar da ekosistem sıhhatine büyük katkıda bulunurlar. Tohumlar ve genç bitkilerle beslenerek, bir alanda hangi bitkilerin yetişeceğini denetim edebilirler. Çürüyen hususları yiyerek, büyüyen bitkilerin kullanabileceği besin hususlarının geri dönüştürülmesine yardımcı olurlar. Ve tüm eforlarına karşın, salyangozlar ve sümüklü böcekler ekseriyetle başka hayvanlar için yiyecek olurlar.
Bu makale birinci olarak The Conversation’da yayınlandı.
Yorum Yok