Türk sinemasının ve tiyatrosunun duayeni His Sağıroğlu’nun akabinde: Sanat, bir ‘Bitmeyen Yol’

Genel May 03, 2023 Yorum Yok

Trabzon’da 10 Kasım 1932’de esaslı bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Galatasaray Lisesi’nde okurken hocası Ahmet Kutsi Tecer sayesinde tiyatroya ilgi duydu, lisedeyken Küçük Sahne için yaptığı dekorlar Muhsin Ertuğrul’un ilgisini çekti (1956). İstanbul Teknik Üniversitesi’nde mimarlık eğitimi aldı. Muhsin Ertuğrul, Ulvi Uraz, Haldun Dormen, Mücap Ofluoğlu, Lale Oraloğlu, Genco Erkal’ın tiyatro topluluklarının sahne dizaynlarını gerçekleştirdi.

Rockefeller bursuyla ABD’ye gitti. Atıf Yılmaz’ın “Karacaoğlan’ın Kara Sevdası”nda (1959) sanat direktörü oldu. Sinemanın senaryosunu Yaşar Kemal yazdı, müziğini Ruhi Su besteledi, baş asistan Halit Refiğ, yardımcı asistan Yılmaz Güney’di. “Ağrı Dağı Efsanesi”, “Kırık Çanaklar”, “Denize İnen Sokak”, “Keşanlı Ali Destanı”nda sanat direktörü olan Sağıroğlu birinci uzun metrajı “Bitmeyen Yol”u 1965’te çekti.

‘BENİM ÇIĞLIĞIMDIR’

Sosyal dram çeşidinde 1965’in en başarılı, en olaylı sineması oldu. “Bitmeyen Yol benim çığlığımdır. Anadolu’dan yatağını, yorganını sırtına yükleyip kara trene binip ekmek parası için İstanbul’a gelen beşerler için atılmış bir çığlık” diyerek tanımladı sinemasını Sağıroğlu. Köyden kente göçü, işsizliği, toplumsal adaletsizliği, emeğin sömürüsünü, sınıf atlama hasretini, yabancılaşmayı anlatan sinema yasaklandı.

İki yıl gösterime girmedi, Danıştay kararından sonra izleyiciye ulaştı. Sinemamızın en düzgün göç sinemalarından biridir “Bitmeyen Yol”.

Başrolünde Yılmaz Güney’in oynadığı “Ben Öldükçe Yaşarım” (1965) köyden İstanbul’a gelen gencin çıkış yolu aramasını irdeler. Megakente gelen Ahmet birinci günden parasını ve işportacı tezgâhını çaldırır, bar fedaisi olup kente ahenk sağlamaya çalışır.

“Sinema, sanat içindeki çığlıkla yapılır, çığlık kabarıp ağzından bir lav üzere çıkarsa, buna yetenek, tecrübe, coşku, insan sevgisi de eklenirse bu sanat olur. Sanat insani kıymetler için yapılır.

Bilimle sanatın ortak yanları vardır. Bilimadamı da sanat adamı da palavra söyleyemez” diyen sinemacı 1979’da Sinema-TV Enstitüsü’nde öğretim vazifelisi olarak çalışmaya başladı, çok sayıda öğrenci yetiştirdi. Konuk öğrenci olarak katıldığım periyotta sevgili His Hoca’mdan çok şey öğrendim.

BUGÜN UĞURLANIYOR

Cenazesi bugün öğlen vaktinde Levent Camisi’nden kaldırılarak Feriköy Mezarlığı’na defnedilecek. 4 Mayıs Perşembe günü saat 13.00’te Atlas Sineması’nda anma toplantısı yapılacak.

FİLMOGRAFİSİ

Bitmeyen Yol, Ben Öldükçe Yaşarım, Kanlı Mezar, Nuh’un Gemisi, Her Vakit Kalbimdesin, Kuduz Recep, Aslan Arkadaşım, Seni Affedemem, Ya Sev Ya Öldür, Yanık Kalpler, Vatan ve Namık Kemal, Meçhul Bayan, Satın Alınan Koca, Leyla ile Mecnun, Yanaşma, Evvel Vatan, İnsan Avcısı, Korkusuz Cengaver (1965-1976).

Yorum Yok

Yorum Yap

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir